ઈન્ફોર્મેશન પ્લીઝ !!!

            ઉતર-પશ્ચિમ અમેરિકાનું એક રાજય.જેમાં એક નાનકડા શહેરમાં પોલ નામનો એક છ વર્ષનો બાળક પોતાના ઘરમાં એકલો હતો.પોતાની લાકડાનાં રમકડાં બનાવવાની પેટીમાંથી ઓજારો લઈ નાનકડું ઘર બનાવવા મથી રહ્યો હતો.ખૂબ જ રસથી કામ કરતાં કરતાં અચાનક જ એનાથી ખીલીના બદલે પોતાના જ અંગૂઠા પર હથોડી મરાઈ ગઈ.એની રાડ ફાટી ગઈ.રડવું આવી ગયું.પણ રડે શી રીતે ?ઘરમાં કોઈ સાંભળવાવાળું તો હતું નહીં.પપ્પા નોકરી પર અને મમ્મી બજારમાં ખરીદી કરવા ગઈ હતી.અચાનક એને યાદ આવ્યું કે પપ્પા એ કહ્યું હતું કે કોઈપણ માહિતી માટે ટેલિફોનનું રિસીવર ઉપાડીને ઈન્ફોર્મેશન પ્લીઝ ! કહેવું.

            તેણે ટેલિફોન ઉપાડ્યો એકાદ બે ક્લિક્સ સંભળાઈ પછી સામે છેડેથી અવાજ આવ્યો, ઈન્ફોર્મેશન બોલે છે.બોલો,હું આપની શું સેવા કરી શકું ? અવાજ કોઈ સ્ત્રીનો હતો.

            મારા અંગૂઠા પર મારાથી જ હથોડી લાગી ગઈ છે.ખૂબ દુ:ખે છે.સાંભળનારું કોઈ મળ્યું એટલે બાળકે રડતાં રડતાં કહ્યું.તારા ઘરે કોઈ નથી ? મતલબ કે કોઈ મોટું હાજર નથી? તારું નામ શું છે?તને અંગૂઠા માંથી લોહી નીકળે છે,બાળકએ કહ્યું મારું નામ પોલ છે મને લોહી નીકળતું નથી પણ ખૂબ દુ:ખે છે.સબાકા ખૂબ જ મારે છે.

            તું તારા ફ્રિજ માંથી બરફ કાઢ અને તેને એક વાટકીમાં નાખીને એમાં થોડુંક પાણી ભરી દે.પછી તારો અંગૂઠો એમાં થોડીવાર ડુબાડી રાખજે.તને જરૂર રાહત થઈ જશે.થોડુંક સારું લાગે પછી એક રૂમાલ એ પાણીમાં ભીનો કરી દુ:ખતા અંગૂઠા ઉપર બાંધી દેજે અને હા તને જરૂર મટી જશે અને થોડો બહાદુર બનજે !

              અદભુત રાહતની લાગણી સાથે બાળકે આભાર માની રિસીવર મૂકી દીધું.પણ આ પ્રસંગ પછી પોતાના કોઈ પણ કામ માટે એ ‘ઈન્ફોર્મેશન’ને જ પૂછતો.લેશન કરતી વખતે તો ખાસ તે ‘ઈન્ફોર્મેશન’નેપુછીને જ લેશન કરતો,થોડા દિવસ પછી એણે ફ્કિસ નો સ્પેલિંગ કઈ રીતે લખાય એ પણ પૂછ્યું.આટલો નાનો સ્પેલિંગ તો એની મમ્મી પણ સમજાવી શકત પણ એણે આદતથી મજબુર ‘ઈન્ફોર્મેશન’નો જ સંપર્ક કરતો,પછી લેશન ગણિતનું હોય કે ભુગોળનું કે પછી વિજ્ઞાનનું તેને તો ‘ઈન્ફોર્મેશન’ની મદદ લેવાની શરૂ કરી દીધી.ઘરમાં પોપટ પાળ્યો હોય કે પછી વાંદરૂ તેને શું ખવડાવાય તેની સંપૂર્ણ માહિતી આપતી સ્ત્રી સંજોગવસાત પોલને દરેક વખતે એકની એક જ મળી રહેતી હતી.તે સ્ત્રીની ડ્યુટી હંમેશા પોલનાં ફોન કરવાના સમયે ‘ઈન્ફોર્મેશન સેન્ટર’ પર સંજોગવસાત રહેતી હતી !!!

               એક દિવસ પોલનું પાળેલું બુલબુલ પાંજરામાં જ મૃત્યુ પામ્યું.એ ખૂબજ ઉદાસ થઈ ગયો.તેને વારંવાર રડવું આવતું હતું તેને ‘ઈન્ફોર્મેશન’ નો સંપર્ક કરી તેને આ કરૂણ ઘટના વિશે વાત કરી અને કહ્યું કે દીદી,પોતાનાં અદભુત ગીતોથી મારા ઘરમાં આટલો બધો આનંદ પાથરતું એ પંખી અચાનક પીંછાનો ઢગલો બની અમને શું કામ છોડી ગયું ?

પેલી સ્ત્રી બે-ચાર ક્ષણ મૌન રહી.પછી ખૂબ જ સહાનુભુતિ ભર્યા અવાજે બોલી,બેટા ! એ બુલબુલને આપણી દુનિયા સિવાયની બીજી દુનિયામાં પણ ગીતો ગાવાનાં હશે.અને ભગવાને એને બોલાવી લીધું હશે!

               આ વાક્યમાં ખબર નહીં એવું તો શું હતું પણ પોલના દુ:ખી મનને એનાથી ખૂબ જ રાહત મળી.એ પછી તો પોલને પણ ‘ઈન્ફોર્મેશન’ ની મદદ લેવાને આદત થઈ ગઈ અને પેલી સ્ત્રીને પણ કંટાળો લાવ્યા વગર બધુ જ તેને સમજાવતી અને મદદ આપતી રહેતી.

આ ઘટનાક્રમ આમને આમ ત્રણ વરસ ચાલ્યો.અને ત્રણ વરસ પછી પોલના પિતાની બદલી બોસ્ટન શહેરમાં થઈ.પોલ અમેરિકાના બીજે છેડે રહેવા ચાલ્યો ગયો.એની મોટી બહેન એ જ શહેરમાં પરણીને સ્થાયી થઈ હતી.વરસો વીતતાં ગયાં તેમ એની સ્મૃતિઓની દિવાલો પર સમયનું પડ જાડું થતું ગયું.

                કોલેજ પૂરી કરીને પોલે પોતાનો ધંધો શરૂ કર્યો.ધંધાના કામ અંગે એ એક વખત બહારગામ જતો હતો ત્યારે એના વિમાને એણે જ્યાં બાળપણ ગુજારેલું એ શહેરમાં લગભગ અર્ધા કલાક જેટલું રોકાણ કર્યું.પોલે પોતાની બહેન સાથે લગભગ પંદર મિનિટ વાત કરીને ફોન મૂક્યો ત્યાં જ દિવાલ માંથી ફૂટી નીકળતા પીપળાની માફક જ તેને ‘ઈન્ફોર્મેશન’ ની યાદ આવી ગઈ.આટલા વરસો પછી સીધો ફોન ઉપાડવાથી ‘ઈન્ફોર્મેશન’ ને જ લાગે તેવું નહોતું રહ્યું એટલે એણે લોકલ ફોન ડિરેકટરી માંથી ‘ઈન્ફોર્મેશન’ નો નંબર મેળવ્યો.પછી ધડકતા હૈયૈ બોલ્યો,’ ઈન્ફોર્મેશન પ્લીઝ.’

                યુવાન થવાના કારણે પોલનો અવાજ બિલકુલ બદલાઈ ગયો હતો.પણ સામે છેડેથી એનો એ જ મીઠો અને પ્રેમાળ અવાજ સંભળાયો, ઈન્ફોર્મેશન બોલે છે.બોલો! હું આપની શું સેવા કરી શકું ?

               એનો એ જ મમતાભર્યો અવાજ આટલાં વરસો પછી પણ સાંભળવા મળશે એવી પોલને કલ્પના જ નહોતી એટલે શું વાત કરવી અને કઈ રીતે વાત કરવી એ તો એણે વિચાર્યું જ નહોતું.એના મગજમાં તો પોતાના બાળપણના પ્રસંગો જ ઘૂમરતાં હતાં.કંઈ યાદ ન આવતાં એણે કહ્યું તમે મને ફિક્સ કઈ રીતે લખવું તે સ્પેલિંગ સમજાવશો?

સામે છેડે થોડી વાર શાંતિ છવાઈ ગઈ.પછી એ જ લાગણી ભર્યો અવાજ સંભળાયો,” પોલ ! હથોડી વાગેલી એ અંગૂઠો રુઝાઈ ગયો? કે હજું દુ:ખે છે ?”

                પોલના આનંદનો કોઈ પાર ન રહ્યો એની આંખોમાં આંસુ આવી ગયાં.એ બોલ્યો,”દીદી ! તમે આજે આવી રીતે મળી જશો એ હું માની જ નથી શકતો.હું હવે મોટો બિઝનેશમેન બની ગયો છું.પણ તમને આજે મારે એક વાત કરવી છે.એટલું કહીએ બે ક્ષણ અટક્યો.પછી છાતીમાં ભરાયેલા ડૂમાને જેમ તેમ ખસેડીને બોલ્યો,દીદી તમે મારા માટે એ વખતે શું હતાં એ તમને ખબર છે? તમે એક બાળકના સુખ દુ:ખના સાથી હતાં.મારે મા-બાપ તો હતાં.પણ પોતાના કામમાં જ વ્યસ્ત હતા,તેઓ પાસે જ્યારે મારા માટે સમય નહતો ત્યારે તમે મારી સાથે વાત કરવાની ક્યારેય ના પાડી નથી.એવું કહું તો પણ એને અતિશયોક્તિ ન માનતાં કે તમે મારા બાળપણનું સર્વસ્વ હતાં ! ડૂમો ફરીથી ભરાઈ આવ્યો પોલ આગળ બોલી જ ન શક્યો.

               બે ક્ષણ બંને છેડે શાંતિ છવાયેલી રહી.લાગતું હતું કે બંને છેડે આંસુ રોકવાનો જ પ્રયાસ થઈ રહ્યો હતો.ત્યારબાદ એ સ્ત્રીએ કહ્યું,પોલ ! આજે મારે પણ તને કહેવું છે કે તું મારા માટે શું હતો એ તને ખબર છે ખરી ? હું સાવ જ એકાકી જીવન જીવતી હતી.મારે પતિ કે બાળકો કોઈ જ ન હતું.તારો ફોન આવે અને હું જ તારી સાથે વાત કરી શકું એ માટે હું હંમેશા સાંજની ડ્યુટી જ પસંદ કરતી.તને અભ્યાસમાં મદદરૂપ થઈ શકું એ માટે તારા જે તે ઘોરણનાં પુસ્તકો ખરીદીને હું રોજ રાત્રે એનો અભ્યાસ કરતી અને તારી સ્કૂલમાં જે ચાલવાનું હોય તે હું અગાઉથી જ તૈયાર કરી રાખતી.તારો અવાજ મને રોજ એક દિવસ વધારે જીવતા રહેવાની પ્રેરણા અને હિંમત આપતો હતો.મારી નોકરી ન હોય ત્યારે હું કોઈકને બદલે નોકરી કરતી.હું ભાંગી પડીને આપઘાત કરવાની હતી ત્યારે તારો વિચાર જ મને જીવાડતો હતો.

             દીદી! પોલ માંડ માંડ બોલી શકયો,મારું પ્લેન હવે પાંચ-દસ મિનિટમાં જ ઉપડશે.દોઢેક મહિના પછી હું પાછો આવીશ.તમે જે અનુભવી રહ્યા છો તેવી લાગણી હું પણ અનુભવી રહ્યો છું મારે પણ તમને મળવું છે.પાછો આવીશ ત્યારે એવી રીતે આવીશ કે તમારી સાથે એકાદ દિવસ ગાળી શકાય.

             ત્યાર પછી રડતાં રડતાં જ બંને એ એકબીજાને બાય-બાય કર્યું.ફોન મૂકતા પહેલાં એ સ્ત્રીએ જણાવ્યું કે પોતાનું નામ સેલી છે અને ભવિષ્યમાં સંપર્ક માટે એ નામથી જ પૂછપરછ કરવી.

દોઢને બદલે પોલ પૂરા ત્રણ મહિના પછી પરત ત્યાં આવ્યો,વિમાન માંથી ઉતરીને તરત જ ત્યાંના જાહેર ટેલિફોન પરથી જ એણે ફોન કર્યો ‘ઈન્ફોર્મેશન પ્લીઝ’ એટલું બોલી એ ધડકતા હૈયૈ ઉભો રહ્યો. ઈન્ફોર્મેશન બોલે છે.બોલો!! હું આપની શું સેવા કરી શકું? સામે છેડેથી મૃદુ અવાજ આવ્યો પણ એ સેલીનો અવાજ નહોતો.”સેલીને આપશો પ્લીઝ?”સેલી નહિ મળ્યાના વિષાદ સાથે પોલે કહ્યું.તમે એના મિત્ર છો ? હા ! ખૂબ જૂનો મિત્ર ! પોલે જવાબ આપ્યો.

તમને જણાવતા જણાવતાં મને અનહદ દુ:ખ થાય છે.પરંતુ મારે જાણ તો કરવી જ જોઈએ.કેન્સરના કારણે છેલ્લા લગભગ દોઢ મહિનાથી રજા પર રહેલી સેલીનું ગયા અઠવાડીયે જ મૃત્યુ થયું છે.માફ કરશો !

           પોલના માથે જાણે વીજળી પડી. “ ઓહ નો !” કહેતાં એનાંથી ધ્રુસકો મુકાઈ ગયો.જે સ્ત્રી પોતાના બાળપણની દુનિયામાં સર્વસ્વ હતી એને એકવાર મળી ન શકાયું એ વાત એને અત્યંત પીડા આપી રહી હતી.અરે સાંભળો ! સામે છેડે રહેલી સ્ત્રીએ કદાચ પોલના રડવાનો અવાજ સાંભળી લીધો હતો.સેલી માટે રડવાવાળું આ દુનિયામાં બીજું કોઈ સગું તો હતું નહીં એને પોલ વિશે સેલી પાસેથી ઘણી વાતો સાંભળી હતી.એટલે એણે પૂછી જ લીધું,તમે ક્યાંક મિ.પોલ તો નથી ને ?

            હા ! હું પોલ જ બોલું છું.સેલીએ મારા વિશે તમને કંઈ કહ્યું હતું ? પોલને નવાઈ લાગી.સેલીએ તમારા માટે એક સંદેશો મૂકેલો છે.સેલીએ કહેલું કે તમે આવો ત્યાં સુધી કદાચ એ જીવતી ન રહે તો મારે તમને એક સંદેશો આપવો.સેલી કહેતી હતી કે તેના મૃત્યુથી તમે ખૂબ જ દુ:ખ થશે. શો સંદેશો છે ? પોલે પૂછ્યું ?

            સેલીએ લખ્યું છે કે – પોલને કહેજો કે રડે નહીં.જરાય દુ:ખી પણ ન થાય.આ એક જ દુનિયા નથી.બીજી દુનિયામાં પણ ગીતો ગાવાના હોય તો ભગવાન બોલાવી લેતા હોય છે.અને આ સંદેશો પોલ બરાબર સમજી જશે.એ સંદેશાનો અર્થ પોલ બરાબર સમજી ગયો હતો.અતિ ખિન્નતાના ભાવો વચ્ચે શીતલ ચંદનના લેપ જેવી ઠંડક એના દિલે અનુભવી.આંખ બંધ કરી શાંતિથી એ એરપોર્ટ લોન્જના એક ખૂણાની બેઠક પર બેસી ગયો.બંધ આંખો માંથી અશ્રુધારા વહેતી હતી પરંતુ તેના મોં પર શાંતિના ભાવો પથરાયેલા હતાં.ઘણાં વર્ષો પછી એના બુલબુલનો મીઠો અવાજ એના કાન અને દિલમાં જાણે કે ગુંજી રહ્યો હતો...!!!!!!

 Download here PDF (274 kb)
Link - 2